Samen Sterk

Het is vrijdag 12 november. Ergens halverwege de ochtend ontvang ik een telefoontje van het verzorgingstehuis waar mijn moeder nu zo’n kleine 4 jaar woont. Mama is gevallen, en aangezien ik de eerste contactpersoon ben, worden mij de bevindingen van de arts meegedeeld. Ook wordt mij gevraagd of ik instem dat men mama niet instuurt naar het ziekenhuis, omdat – breuk of niet – het resultaat hetzelfde zou zijn en voor haar véél te verontrustend. Op haar leeftijd en met haar ziektebeeld (Alzheimer) ontvangt mijn mams niet ineens een nieuwe heup of opereren zij haar schouder. Ik ben wel gewend dat mijn moeder valt op haar 85e, bijna blind, en redelijk immobiel (een rollator is namelijk voor oude wijven, zegt ze altijd en dat ding staat dan ook bijna onaangeroerd op haar kamer). Het blijkt altijd eigenlijk mee te vallen.

Dit keer voelt het anders. Ik voel me enorm ongerust. Op het moment dat ik het telefoontje ontvang zit ik in de voorlaatste dag van een privé-retraite met een hele fijne vrouw hier in mijn huis in Spanje. Zij geeft mij de ruimte om óók mijn ongerustheid er te laten zijn en checkt een aantal keren tijdens een fijne wandeling samen hoe het óók met mij gaat. Dat voelt warm en verbonden, zo passend voor onze mooie week samen.

Op zondag ontvang ik het bericht dat het toch best wel ernstig is met mijn moeder, en boek ik ongerust mijn vlucht om naar de eerst mogelijke datum, en dat is een late avondvlucht op dinsdag. Wat volgt (maar wat ik dan nog niet weet) zijn een rollercoaster van tweeëneenhalve week, met een opleving, dagen van veel pijn bij mijn moeder, de beslissing tot palliatieve sedatie, en eigenlijk élke avond ‘afscheid nemen’ van mams, want wellicht overleeft zij de nacht niet.

De hele dag, elke dag, gedurende dik twee weken, zit ik samen met mijn zus aan haar bed en soms ook met mijn ex-echtgenoot of mijn dochter. Mam krijgt het, de eerste dagen wel nog, maar daarna, niet meer mee. Mijn zus en ik lachen, huilen, halen herinneringen op aan vroeger, dragen dit proces samen. Het maakt het afscheid menselijk, intiem. Door samen te herinneren, gedenken wij alles van haar, zo gezeten aan haar bed. Ondanks dat mam op een gegeven moment niet meer reageert, betrekken wij haar bij de grappige herinneringen, de mooie dingen, zeggen haar regelmatig hoe lief wij haar vinden als moeder. Om ook haar te laten weten: "we zijn er voor je, je gaat niet alleen, we doen het samen". De lichtheid tijdens deze dagen was er beslist niet geweest als ik er alleen had gezeten.

Op 22 november zitten mijn zus en ik nog steeds bij mam, als er in de avond een berichtje op plopt van Jeroen-Martijn. In de Latifa-midweek die op deze dag is begonnen, is er samen met de groep besloten om elke avond en elke morgen een kaarsje voor mij en voor mijn moeder te branden. Het ontroert me. Ik ontvang er ook foto’s van. Vrijwel elke dag wordt die boodschap voor mij herhaald, als een “wij zijn er voor jou en je moeder” (met alle wensen en gedachten van rustige overgang, liefdevol afscheid die daar bij hebben gehoord). Elke keer als een berichtje binnenkomt – de ene keer van Jeroen-Martijn, de andere keer van Yvonne -  voel ik me werkelijk gedragen; ik hoef dit niet alleen te doen, mijn zus is er aan mijn zijde, mijn gezin, en ook deelnemers en begeleiders van onze retraite. Ik besluit ook mijn moeite te delen met alle vrienden en bekenden op Facebook (mijn manier van in contact blijven met eenieder sinds ik in Spanje woon), en ook de wensen daar maken dat het grote verdriet dat ik voel door steeds meer mensen wordt gedragen.

Dit 'samen dragen' creëert een veiligheid, waarbinnen ik alles mag en kan voelen, waardoor ik me nóg dieper verbonden voel met mijn lieve, strijdende, uitgeteerde moedertje. Ik ervaar het werkelijk als iets magisch, en het geeft mij de zachte, liefdevolle kracht om uiteindelijk ook de opluchting te voelen na het beladen telefoontje: “Je moeder is vanochtend heel vroeg uiteindelijk overleden”. Het is goed, zij is overgegaan, en ik heb werkelijk alles kunnen en mogen voelen wat er was. En wat er daarbij overheerst is een heel groot gevoel van dankbaarheid en ontroering voor dit mooie gezamenlijke proces.